Zapobieganie powrotom do nałogu

Z nałogu nie wychodzi się tak naprawdę nigdy. Skłonność do niego pozostaje częścią osobowości osoby chorej. Nie oznacza to oczywiście, że nie da się żyć bez nałogu. Jest to możliwe, ale cały czas trzeba zwracać baczną uwagę na objawy nawrotów, które związane są zazwyczaj z pojawianiem się na nowo destruktywnych wzorców zachowań.

Ryzyko powrotu nałogu można często zidentyfikować poprzez obecność długotrwałego stresu i pojawiania się konfliktów z otoczeniem. Uzależniony się nudzi, ma niską motywację i brakuje mu ambicji. Osoby uzależnione ukrywają to, że bez nałogu żyje im się źle i odczuwają w tym czasie pustkę duchową. Pojawia się w ich psychice kontrast pomiędzy obecną pustką i euforią z czasów, kiedy folgowali swojemu nałogowi. W pewnym momencie na tej drodze pojawia się też myśl, że uzależniony może wcale uzależniony nie jest.

Jak walczyć z ryzykiem nawrotów?

Proces nawrotu zaczyna się w chwili, kiedy zaburzany jest proces podtrzymywania abstynencji. Nie dzieje się to nagle – zazwyczaj jest to rozciągnięte w czasie. Pojawia się złe samopoczucie związane bezpośrednio z faktem trzeźwienia. Trzeba na to reagować w zdecydowany sposób poprzez zapobieganie nawrotom. Jest to niezbędny element radzenia sobie z nałogiem.

Strategie walki z nawrotem obejmują głównie edukację i stabilizację. Edukacja odnosi się do sposobu powstawania nawrotów i uczenia się mechanizmów radzenia sobie z takimi sytuacjami. W strategiach stabilizacji chodzi głównie o samokontrolę rozumianą jako kontrolowanie swoich myśli i umiejętność identyfikowania pojawiających się wewnętrznie czynników. Chory staje się sam dla siebie terapeutą i stara się sam siebie pilnować.

Walka z nawrotami może obejmować także tworzenie własnej listy sygnałów świadczących o ryzyku nawrotu. Nałóg to utrata kontroli, a utrata kontroli osiągana jest zazwyczaj przez szereg zachodzących po sobie zjawisk, które w coraz większym stopniu znajdują się poza kontrolą uzależnionego. Uzależniony musi być w stanie je odpowiednio szybko identyfikować i eliminować. Osoby bliskie mogą być tutaj bardzo pomocne.

Ogromne znaczenie ma tutaj samoocena. Polega ona na kontrolowaniu uczuć i emocji. Można ją sobie ułatwić poprzez stworzenie dzienniczka emocji i traktowanie go jako narzędzia kontroli zewnętrznej.

W mechanizmach radzenia sobie z nawrotami muszą pojawić się także działania awaryjne. Są to działania podejmowane w chwili utraty kontroli lub znajdowania się na jej granicy. Warto mieć telefon do zaufanej osoby, bezpieczne miejsce lub grupę wsparcia.